« در بحث ترکیب وصفی و ترکیب اضافی سولات زیاد مطرح شده.... این جا جا داره که بابت تشخیص اشتباه یکی از سوالات از شما معذرت خواهی کنم. قلم شکسته ترکیب وصفی است.»

ترکیب وصفی

به یکی از اشیاء اطراف خود نگاه کنید.

حالا تلاش کنید چند ویژگی از ویژگی های آن را بیان کنید .

مثلاً یک « جامدادی » می تواند چه ویژگی هایی داشته باشد ؟

«جادار ، پارچه ای ، زیپ دار ، قدیمی ، تمیز ، طرح دار ، زرد ، رنگارنگ ، فلزی »

هر یک از این ویژگی ها برای جامدادی یک صفت هستند .

و می توانیم بگوییم :

جامدادی جادار، جامدادی پارچه ای ، جامدادی زیپ دار و ...

به «جامدادی جادار » یک « ترکیب وصفی یا موصوف و صفت » می گوییم .

بنا براین می توانیم بگوییم :

اسم + صفت ] = ترکیب وصفی یا موصوف و صفت]

مردِ دانا

آسمانِ پهناور

پوششِ مناسب

حادثه یِ تلخ

قلمی شکسته

چگونه ترکیبات وصفی و اضافی را از هم تمیز دهیم؟

1- در بین موصوف و صفت می توانیم حرف ی بیاوریم . مانند :گل زیبا که می توان گفت: گلی زیبا. در بین مضاف و مضاف الیه نمی توانیم ی بیاوریم . مانند : کفش ستاره؛در اینجا نمی توان گفت کفشی ستاره .

2- در بین مضاف و مضاف الیه می توان« این »و« آن »اضافه کرد مانند : ساحل دریا:ساحل این دریا یا صاحب آن مغازه اما در بین صفت و موصوف نمی توانیم صفت اشاره « این » و « آن » اضافه کنیم .
مانند :گل زیبا که نمی توانیم بگوئیم: گل این زیبا یا گل آن زیبا

3- اگر کسره صفت و موصوف را برداریم و فعل است را به آن اضافه کنیم جمله ای معنی دار ساخته می شود. مانند : مادر مهربان+ است که می شود مادر ،مهربان است. اما مضاف و مضاف الیه چنین نیست . مانند کیف سارا + است که می شود کیف، سارا است و جمله ما در این شکل درست نیست.

4- همچنین اگر به صفت ، تر اضافه کنیم کلمه ی جدید معنی دار خواهد بود مانند : کوه بلند که اگر به آن تر اضافه کنیم میشود کوه بلند تر که معنی می دهد. درحالی که اگر تر به مضاف الیه بپیوندد ، معنی نخواهد داشت ماننددرکلاس تر که معنی نمی دهد.

گل زیبا : ترکیب وصفی

1- گلی زیبا( بله معنی می دهد)

2- گل آن زیبا( معنی نمی دهد چون مضاف الیه است)

3- گل، زیبا است ( معنی می دهد)

4- گل زیبا تر ( معنی می دهد)

قلم شکسته: ترکیب وصفی

1- قلمی شکسته ( بله معنی می دهد)

2- قلم آن شکسته ( معنی نمی دهد چون مضاف الیه است)

3- قلم، شکسته است. ( معنی می دهد)

4- قلم شکسته تر ( بعضی وقتها ممکنه یکی از این راه حل ها معنی ندهد ولی برای اطمینان هر 4 راه را باید امتحان کرد)

حکیم فاضل : ترکیب وصفی

1- حکیمی فاضل ( معنی می دهد)